Wat is systemisch werk en wat kan het voor jou betekenen?

In dit blog neem ik je mee in de wereld van systemisch werk. Ik vertel je wat het is, wat de rol is van een familieopstelling en vooral wat het jou kan brengen. Systemisch werken is kijken naar de onzichtbare onderstroom in jouw leven en in jouw familiesysteem. Het gaat niet om het fiksen van het verleden, maar om het zichtbaar maken van patronen zodat je het leven kunt aannemen zoals het naar je toe komt.

Systemisch werk omvat de kunst om te kijken met de ogen van liefde. We richten ons op de plek van iedereen in het systeem, op de verantwoordelijkheid die bij die plek hoort en op de beweging die wil ontstaan.

Daarbij erkennen we zowel de pijnlijke ervaringen als het potentieel dat verborgen ligt in het systeem. Zodra je ziet welke dynamiek er in jouw onderstroom speelt, kun je kiezen om vrijer en liefdevoller te bewegen in het hier en nu.

Wat is systemisch werk en hoe werkt het?

Systemisch werk is werken met de wijsheid van systemen. Een systeem bestaat niet alleen uit een groep mensen of een familie; het is een bezield geheel. Elk systeem heeft een eigen levensenergie en een opdracht die door de generaties heen verwezenlijkt wil worden. In systemisch werk kijken we naar de verhoudingen tussen de leden van een systeem en naar de onzichtbare wetten die eronder liggen.

Wat is het verschil tussen een familieopstelling en systemisch werk?

Ik maak hierbij een duidelijk onderscheid tussen systemisch werk en een familieopstelling. Een familieopstelling is een methode binnen systemisch werk: je zet met behulp van representanten, poppetjes of vloerankers jouw innerlijke beeld van je familie neer.

Systemisch werk gaat verder. Het omvat ook lichaamswerk, regressie, rouw en het werken met systemen in organisaties. Een familieopstelling is een venster naar jouw ziel, maar systemisch werk is de reis zelf.

Alles in het systeem heeft een plek en een rol

Om te begrijpen hoe een systeem functioneert, helpt het om jouw systeem te vergelijken met het menselijk lichaam. Ons lichaam is een systeem: elk orgaan heeft zijn eigen plek en taak. Je lever probeert niet plotseling het hart te worden, en je voeten blijven voet omdat daar hun wijsheid ligt.

Alles functioneert in dialoog met elkaar. In een familiesysteem werkt het net zo: vader is vader, moeder is moeder, het oudste kind is oudste kind. Elke plek draagt een eigen verantwoordelijkheid. Als die ordening verstoord raakt, raakt het systeem in onbalans. In een systeem hoort iedereen op zijn plek en die plek bepaalt, deels je gedrag en rol.

Wat betekenen plek en verantwoordelijkheid systemisch gezien?

De basis van systemisch werk is dat iedereen een plek heeft en dat die plek bepalend is voor je rol en verantwoordelijkheid. Ouders geven het leven en dragen de hoofdverantwoordelijkheid. Het oudste kind draagt een andere taak dan het jongste. Wanneer iemand zijn plek verlaat, bijvoorbeeld door als kind voor de ouder te gaan zorgen, spreken we van een verstrikking. Dan gaat het kind lasten dragen die niet van hem zijn

Stel jezelf de vraag: welke plek herken jij in je eigen systeem? Ben jij ergens op de ouderplek beland terwijl je kind bent, of ben je verantwoordelijkheden gaan overnemen die niet van jou zijn? Systemisch werk maakt dit zichtbaar zodat je de natuurlijke ordening kunt herstellen. Als de natuurlijke ordening gerespecteerd wordt, ouders leiden en zorgen, kinderen ontvangen en ontwikkelen zich, ontstaat er rust en harmonie.

Waarom ben jij je verleden?

Wij hebben geen verleden; wij zijn het verleden. Dat klinkt misschien vreemd, maar het betekent dat alles wat je ooit hebt meegemaakt, in je cellen en in je ziel is opgeslagen. Op basis van jouw ervaringen heb je conclusies, overtuigingen en imprints gevormd die onbewust je leven sturen. Dat gaat verder dan jouw eigen herinneringen.

Uit epigenetisch onderzoek weten we dat omgevingsinvloeden zoals voeding, stress en emoties een blijvende invloed op ons DNA kunnen hebben en dat deze veranderingen zelfs doorgegeven kunnen worden aan volgende generaties. Wanneer een moeder tijdens haar zwangerschap steeds dezelfde melodie hoort, kan de baby die melodie na de geboorte herkennen. Ons lichaam en onze ziel dragen dus de sporen van ons eigen leven en van de levens voor ons.

In het systemisch werk betekent dit dat je niet alleen naar gebeurtenissen in je jeugd kijkt, maar ook naar de onderliggende loyaliteit aan je familiesysteem en zelfs naar generaties die je nooit hebt ontmoet. Deze kennis helpt je begrijpen waarom je bepaalde patronen onbewust herhaalt.

Hoe werkt het innerlijk beeld in een familieopstelling?

Heel belangrijk om te weten is dat je in een familieopstelling een innerlijk beeld van je familie neerzet. Jouw vader in de opstelling is niet de vader, maar jouw beleving van je vader. Een broer of zus kan een heel ander innerlijk beeld hebben, omdat hij of zij jouw ouders op een andere leeftijd heeft meegemaakt.

Het systeem dat in een opstelling zichtbaar wordt, is dus een weergave van hoe jouw ziel de familie heeft ervaren. Daarover valt niet te discussiëren, want jouw ervaring is waar voor jou. Dat is de reden dat systemisch werk je uitnodigt om verantwoordelijkheid te nemen voor het beeld dat je neerzet. Het gaat niet om wie er gelijk heeft, maar om wat jouw ziel laat zien zodat jij kunt helen.

Wat levert systemisch werk je op?

Systemisch werk brengt je terug naar de essentie. Door de onderstroom zichtbaar te maken, krijg je inzicht in terugkerende patronen, blokkades en geheime loyaliteiten. Systemisch werk is zielenwerk: je kijkt met de ogen van liefde naar wat zich wil tonen.

Pijn wordt niet weggedrukt, maar erkend. En net zo belangrijk: er is meer dan pijn alleen. Elk patroon heeft een positieve intentie; achter elke crisis ligt een uitnodiging tot groei. Als je met de ogen van liefde kijkt, zie je naast het trauma ook de levenskracht en de mogelijkheden die in het systeem besloten liggen.

Systemisch werk helpt je onder andere om:

• Inzicht te krijgen in terugkerende patronen. Door te zien welke plek je inneemt en welke rol je onbewust speelt, begrijp je waarom bepaalde situaties zich herhalen.
• Ruimte te maken voor rouw en loslaten. Je rouwt niet alleen om wat je hebt gekregen, maar ook om wat je niet hebt gekregen. Dat helpt je om volwassen te worden en je eigen plek in te nemen.
• Het goud uit je familielijn te ontdekken. Naast trauma’s erf je ook talenten. Het nodigt je uit om te kijken naar het potentieel van je ouders en voorouders. Wat konden zij niet leven en wat wil via jou tot bloei komen?
• Meer liefdevol te kijken. Systemisch werk vraagt geen oordeel, maar erkenning. Je leert de mens achter het gedrag zien en zo verzacht je de strijd met jezelf en anderen.

Kortom: systemisch werk kun je zien als katapult naar de toekomst. Het verleden is geen anker dat je vasthoudt; het is de springplank naar het leven dat op je wacht.

Hoe ziet een systemisch praktijkvoorbeeld eruit?

Een verhaal uit de praktijk maakt dit concreet. Tijdens een opleidingsdag kwam een man met de vraag waarom hij zich niet kon begrenzen in het geven. Zijn eigen geschiedenis had hij al vaak geanalyseerd, maar het thema bleef terugkomen. In het gesprek bleek dat hij als kind met een kar speelde, samen met zijn broertje en een vriendje. Zijn broertje wilde meespelen, maar hij vond het lastig om te delen. De moeder zei: “Als je broertje niet mag meespelen, dan stop je ermee.” Het broertje stapte in de kar. Even later werden de jongens bijna geschept door een auto; het broertje werd geraakt en stierf op slag.

De man kon de rode laarsjes van zijn broertje nog helder voor zich zien. In de opstelling werd duidelijk dat zijn rouw en schuldgevoel niet verwerkt waren. Zijn hulpvraag, waarom kan ik geen grenzen stellen, bleek te draaien om bestaansrecht: hij mocht alleen bestaan als hij de ander redde. In iedere relatie zocht hij onbewust zijn broertje, om hem te redden en zo zijn schuld af te lossen. Het systemisch werk maakte dit patroon zichtbaar. Door te erkennen wat er was gebeurd en de verantwoordelijkheid te nemen voor zijn gevoelens, kon hij kiezen om niet langer iedereen te redden en voor zichzelf te gaan staan.

Waarom is het belangrijk om verantwoordelijkheid nemen?

Systemisch werk vraagt dat jij verantwoordelijkheid neemt voor je eigen gevoelens en gedrag. Je kunt het verleden niet repareren. Je kunt jouw ouders niet anders maken dan ze waren. Het nodigt je uit om je eigen aandeel te erkennen en te zien wat het je heeft gebracht. Slachtofferschap kan een keuze worden: we zijn allemaal slachtoffer geweest van ons verleden, maar blijven we er wonen of gebruiken we het als springplank?

Kijk met de ogen van liefde naar het potentieel dat in jouw systeem ligt. Pijn moet gezien worden, maar richt je daarna op de kwaliteiten en talenten die je familie niet kon leven. Je eert je ouders door het goud in jezelf tot bloei te brengen.

Voor wie is systemisch werk geschikt en voor wie niet?

Systemisch werk is geschikt voor iedereen die vastloopt in terugkerende patronen, worstelt met relaties, of voelt dat er “iets” niet stroomt. Je wilt niet langer in cirkels lopen, maar ontdekken wat eronder zit. Het is ook waardevol als je thema’s rondom ouderschap, rouw of werk wilt onderzoeken of als je voelt dat je niet volledig je potentieel leeft.

Systemisch werk is minder geschikt als je op zoek bent naar snelle schuldigen of een methodiek die jouw problemen oplost zonder dat jij zelf verantwoordelijkheid neemt. Je gaat niet naar een opstelling om je ouders aan te wijzen als oorzaak, maar om te kijken naar jouw eigen beweging. Als je niet bereid bent om naar jezelf te kijken, dan kan systemisch werk confronterend zijn.

Hoe start je met systemisch werk?

Wil je dit pad verkennen? Neem de volgende stappen:

1. Zoek een erkende begeleider. Kies iemand met ervaring in systemisch werk en persoonlijke ontwikkeling.
2. Neem de tijd voor reflectie. Neem de tijd voor reflectie. Schrijf op welke patronen je herkent. Vraag jezelf: wat draag ik van mijn ouders? Welk verdriet heeft nog geen plek gekregen? Waar liggen mijn talenten en dromen?
3. Durf te rouwen en te vieren. Je mag rouwen om de ouders die je had en om de ouders die je niet had. Vieren dat je meer mag worden dan je ouders. Dat vraagt lef en liefde.

Stel jezelf tijdens dit proces steeds vragen zoals: Wat draag ik uit loyaliteit aan mijn familie? Wat mag ik teruggeven? Welke kwaliteit van mijn vader of moeder mag ik in het licht zetten?

Wat is de conclusie?

Systemisch werk draait om zien en gezien worden. Het maakt zichtbaar wat verborgen is, zodat je met een vrij hart kunt bewegen. Plek en verantwoordelijkheid vormen de basis; jij bent je verleden en je familiesysteem ligt in jou opgeslagen. Door jouw innerlijke familie neer te zetten en verantwoordelijkheid te nemen voor jouw waarheid, open je deuren naar heling, groei en potentieel.

Kijk niet alleen naar het drama, maar vooral naar het goud dat in jouw lijn verborgen is Als je klaar bent om zowel het pijnlijke als het krachtige in je systeem te ontmoeten, nodig ik je uit om een eerste stap te zetten.