Geld en het familiesysteem: wat is jouw verhaal omtrent geld?

Stel je eens voor: je werkt keihard, maar toch lijkt het geld altijd net weg te glippen. Misschien komt er altijd net te weinig binnen, of precies genoeg om rond te komen, maar nooit meer dan dat. Of je durft als ondernemer je tarieven niet te vragen, omdat je je schuldig voelt als je “te veel” zou ontvangen. Het kan ook dat je wat je spaart toevallig telkens meteen moet uitgeven aan onverwachte kosten. Herkenbaar? Geld raakt bij veel mensen aan stress, schaamte en angst.

In mijn werk zie ik steeds opnieuw dat geld nooit alleen over geld gaat. Vrijwel iedereen draagt een onzichtbaar verhaal met zich mee over geld, gevormd door familie en verleden. Geld raakt aan thema’s als overleven en aan liefde, aan veiligheid en aan waardering. We hebben dus vaak niet door hoe diep ons geldpatroon geworteld is in onze geschiedenis. Je financiële situatie of gedrag is geen losse optelsom van euro’s; er schuilt een hele wereld achter.

In dit blog lees je waarom jouw geldpatroon geen toeval is, maar een optelsom van je geschiedenis, je gezin en je systeem.

Waarom is geld nooit gewoon geld maar energie?

Geld is nooit zomaar geld. Geld is energie. Het beweegt of het beweegt niet. En die beweging zegt alles. Geld is eigenlijk net als adem: het komt naar je toe, het stroomt weer weg. En als het vrij stroomt, voelt het licht. Dan ondersteunt het je, dan voedt het. Maar zodra het stokt, zodra het stilvalt, voel je het meteen in je systeem. Dan komt er onrust, angst, stress.

Want waar geld beweegt of juist niet beweegt, daar wordt altijd iets zichtbaar van de onderstroom in jou. Geld laat precies zien waar jij op bent afgestemd: op tekort of op overvloed.

En systemisch gezien is geld nooit een op zichzelf staand iets. Tekort in geld is zelden alleen een financieel tekort. Vaak is het groter dan dat: een tekort aan levensenergie bijvoorbeeld. Of een tekort aan liefde. 

En overvloed? Die voelt pas echt als overvloed als de energie erachter klopt. Je kunt bakken met geld hebben en toch het gevoel hebben dat het niet genoeg is. Of je kunt weinig geld hebben en toch diepe rust voelen.

Want geld draagt altijd de lading mee waarmee het is gegeven of ontvangen. Geld met liefde gegeven, met dankbaarheid, met zorg: dat is gelukkig geld. Dat stroomt. Dat voelt als een warme jas. Maar geld dat gegeven wordt met tegenzin, met schuld of verborgen verwachtingen: dat geld voelt zwaar. 

Geld vergroot wat er al is

Geld vergroot wat er al is. Het is nooit neutraal. Het is een versterker van de energie die jij uitstraalt. En dus laat geld je exact zien wat jij gelooft, wat jij durft te ontvangen en hoe vrij je systeem werkelijk is.

Misschien merk je dit zelf al. Als jij innerlijk gelooft dat er nooit genoeg zal zijn, dan zal geld zich precies zo gedragen: het komt binnen en glipt weg, of het lijkt jou telkens te vermijden. Je creëert onbewust een overvloed aan tekort. We manifesteren altijd overvloed, altijd. 

Maar wat we vaak niet beseffen, is dat we overvloed kunnen creëren van iets negatiefs, namelijk een overvloed aan schaarste. Denk je in schaarste, dan creëer je schaarste. Denk je klein over jezelf, dan houd je jezelf klein. Geld volgt die energie. Het goede nieuws is: zodra jij je bewust wordt van deze onderstroom, kun je haar veranderen. 

Begint jouw geldrelatie al voor je geboorte?

Je relatie met geld begint niet bij je eerste spaarpot. Niet bij het geld wat je voor je rapport van je oma kreeg. Jouw geldverhaal begint veel eerder. Nog voor je geboorte. In de buik van je moeder. Want daar, in die allereerste bedding, krijg jij niet alleen voeding mee. Daar stroomt ook energie. Jij wordt gedragen in haar levensveld. En je wordt verwekt uit de energie van twee mensen. Dat gaat over wat zij op dat moment voelen. Wat ze denken. Waar ze bang voor zijn. Waar ze naar verlangen. Dat alles vormt de toon waarop jij het leven binnenkomt. Die toon wordt jouw basisfrequentie. Jouw blauwdruk.

Ben je verwekt in liefde, in vreugde, in een welkom zijn? Dan voelt leven, en dus ook ontvangen, veel vanzelfsprekender. Dan stroomt geld vaker als vriend. Maar ben je ontstaan in een sfeer van spanning, twijfel of afwijzing? Dan krijgt jouw systeem een andere boodschap mee. Niet in woorden, maar in trilling. Dan voelt het leven vanaf het begin als iets om op je hoede voor te zijn. Dan sla je ergens op celniveau op: ik ben er, maar ik moet oppassen. Ik ben er, maar ik ben te veel. Ik ben er, maar misschien eigenlijk niet welkom.

Jouw geboorteverhaal

Ook je geboorte zelf is een imprint. Hoe kwam jij hier? Was je welkom? Werd je met open armen ontvangen? Of was er haast, paniek, een navelstreng om je nek? Werd je gehaald, gered, geboren in stilte of in strijd? Elk detail telt. Want jouw lijf, jouw systeem, neemt alles op. En dat vormt de eerste overtuiging over het leven. En dus ook: over ontvangen. Over bestaansrecht. Over geld.

Hoe bepaalt je familiesysteem jouw overtuigingen over geld?

Kijk eens naar het gezin waar jij uit komt. Wat was daar de toon rondom geld? Wat werd er hardop gezegd: maar nog meer dan dat: wat werd er voelbaar? Misschien leerde jij dat geld gevaarlijk is. Dat wie veel heeft, egoïstisch is. Dat geld alleen maar komt als je er hard voor moet werken. Dat je moet ploeteren en zwoegen. En dat als je het hebt, je beter niet te veel kunt laten zien. Want dan val je op. En opvallen … is onveilig.

Soms werd er niets gezegd, maar was er spanning. Rond de belastingaangifte. Of bij de boodschappen. Of als er een blauwe envelop op de mat viel. Je voelde het als kind meteen.

En omdat jij als kind loyaal bent, ging je daarin mee. Je paste je aan. Je ademde met het systeem mee. En ergens ben jij toen regels gaan overnemen die nooit van jou waren.

Ongeschreven regels die zo kunnen klinken

• Je moet zuinig zijn.
• Je mag wel iets hebben, maar nooit meer dan nodig.
• Rijkdom is niet voor mensen zoals wij.
• Je mag best goed zijn in je werk, maar daar veel geld voor vragen? Nee.
• Geld maakt je gierig. Of hard. Of een buitenstaander.

Zolang jij dat innerlijke wetboek niet bewust maakt, leef je ernaar. Dan ga je misschien meer verdienen, en krijg je schuldgevoel. Je verhoogt je tarieven, en ineens hoor je een stemmetje dat zegt: Wie denk jij dat je bent? Of je blijft maar geven, geven, geven, maar ontvangen voelt ongemakkelijk, alsof je iets verkeerds doet.

Wat zeiden je ouders over geld?

Je overtuigingen over geld worden door je familiesysteem bepaald op twee lagen. De eerste laag is zichtbaar: de zinnen die je hoorde, de voorbeelden die je zag. Dit is vaak in de directe setting van het gezin waarin je opgroeit. 

Wat zei jouw vader over geld? “Zorg voor een vast inkomen.” “Doe niet gek.” Dan is het niet vreemd als jij nu moeite hebt om op je verlangen te vertrouwen. Want je leerde dat zekerheid voor blijheid gaat rondom het thema geld.

Wat deed jouw moeder als er geld binnenkwam? Gaf ze het meteen uit? Voelde ze zich schuldig als ze iets voor zichzelf kocht? Dan is het logisch dat jij nu makkelijker geeft dan ontvangt. Dan is ontvangen niet veilig.

Systemisch geld

De tweede laag gaat dieper. Die gaat over wat er voor jou gebeurde in je familiegeschiedenis. Dat kan gaan over thema’s als armoede, verlies, faillissementena, schulden, schaamte, migratie of over ouders of grootouders die niets hadden, en toch doorgingen.

En wat doet het kind in zo’n familie? Die zegt: dan ga ik het niet beter hebben dan jullie. Dat doet het kind niet bewust, maar vanuit liefde. In die diepe, blinde loyaliteit die zegt: ik hoor bij jullie, dus ik houd mezelf klein.

En dus saboteer je je succes. Of geef je alles weer weg. Of verlies je wat je opbouwde. Realiseer je: dit doe jij niet expres. Dit doe je vanuit een onbewuste loyaliteit. 

Waarom bepaalt jouw plek hoeveel je kunt ontvangen?

In een familiesysteem heeft iedereen een eigen plek. Er is een natuurlijke ordening: ouders horen boven de kinderen te staan, eerdere generaties voor de latere, en ieder draagt zijn eigen lot. Die ordening is er niet voor niets. Als ieder op zijn plek staat, kan de liefde en energie vrij stromen van generatie op generatie. 

Geld is een van de vormen waarin die levensenergie kan stromen (denk aan zorg, opleiding, steun; vaak gaat dat via geld door de generaties heen). Maar wat gebeurt er als iemand niet op zijn plek staat? Dan kan de stroom stagneren

Sta jij echt op jouw plek als kind, of sta je (onbewust) op de plek van iemand anders? Veel mensen verschuiven van hun natuurlijke plek. Misschien ben jij als oudste dochter als een partner voor je vader gaan fungeren toen je moeder ziek was. Of misschien probeerde je als kind al je moeder te troosten in haar verdriet, en werd je emotioneel haar ouder. Zoiets doe je uit liefde, maar je verlaat je kinderplek. 

Het gevolg kan zijn dat je later moeite krijgt met ontvangen. Want het kind (de kleine) mag van de ouders (de groten) ontvangen. Maar als jij je boven je ouders plaatst (door voor hen te zorgen of ze te veroordelen), keer je die stroom om; dan ga jij geven. En iets in jou zal zich ertegen verzetten om nog iets van je ouders (of van het leven) aan te nemen. Jij bent immers de gever geworden.

Wat betekent dit systemisch gezien?

Systemisch gezien zie je vaak dat mensen die niet op hun eigen plek staan, financiële problemen krijgen of hun potentieel niet verwezenlijken. Ze blijven bijvoorbeeld “klein” in hun inkomen, omdat ze innerlijk nog een kind zijn dat wacht op toestemming. Of juist het omgekeerde: ze houden iedereen op afstand en willen niets ontvangen, omdat ze bang zijn zich weer klein en afhankelijk te voelen. De plek waar jij staat in het systeem bepaalt hoeveel je kunt ontvangen van het leven. Als jij op de juiste plek staat, jouw eigen plek, niet die van een ander, dan kun je voluit ja zeggen tegen wat naar jou toe wil komen.

Jij bent het kind van je ouders

Jij bent het kind van je ouders, niet hun ouder, niet hun partner. Ook al hebben je ouders fouten gemaakt of konden ze er niet voor je zijn zoals je hoopte: ze blijven jouw ouders. Wanneer jij innerlijk buigt voor hen en hen de eer geeft als jouw oorsprong, komt er rust. Dan hoef jij hun lot niet meer te dragen, en mag je hun gift (het leven) ten volle aannemen, inclusief de overvloed die daarbij hoort. Je zult merken dat geld en hulp veel gemakkelijker naar je toe komen als jij niet meer op de rem trapt uit onbewuste trots of loyaliteit. Ga eens na bij jezelf: sta jij op jouw eigen plek? Mag jij kleiner zijn dan jouw ouders en ontvangen wat zij (en het leven via hen) je willen geven?

Wat zijn de twee diepste geldangsten?

We kennen allemaal de gewone geldangsten: bang zijn om de rekeningen niet te kunnen betalen, angst dat de economie instort, noem maar op. Maar als we dieper kijken in het systeem, zijn er twee oerangsten die aan de basis liggen van vrijwel alle geldproblemen. Dit zijn broodhonger en levensangst. Ik noem ze ook wel de existentiële geldangsten. Ze ontstaan al in de allereerste fase van je leven (prenataal en als baby) en manifesteren zich elke dag in je latere leven.

Broodhonger is de angst voor tekort in de meest basale zin: de angst om niet te overleven. Het gaat over het nooit genoeg: nooit genoeg voedsel, geld, liefde, lucht. Broodhonger noemen we ook wel broodangst: de continue vrees dat de basis onder je bestaan wegvalt. Mensen met broodhonger leven in een toestand van honger naar meer, een onvervulbare behoefte. Je herkent het aan dat gevoel van constante onrust: Ik mis iets, ik kom iets tekort, ik moet meer hebben om veilig te zijn. Je kunt miljoenen op de bank hebben en nog steeds door broodangst gedreven worden.

Levensangst is van een andere orde. Dat is de angst voor het leven zelf, voor het volledig innemen van je ruimte. Deze angst fluistert: “Ik kan het niet, ik ben niet goed genoeg, ik mag er niet voluit zijn.” Het is een existentiële onzekerheid over jouw recht op bestaan. Vaak ontstaat levensangst als een kind zich niet echt gewenst of gezien voelde bij de start van het leven. Bijvoorbeeld, als ouders twijfelden tijdens de zwangerschap: dat kind zal onbewust voelen: “Mag ik er wel zijn?” Levensangst uit zich later in het leven als klein houden van jezelf, niet durven groeien of succes hebben, steeds sabotage op het laatste moment. 

Wat is gelukkig geld en wat is ongelukkig geld?

Geld draagt energie. Altijd. Je voelt het meteen, of geld gelukkig is of ongelukkig. Gelukkig geld stroomt. Het beweegt licht, vrij en kloppend door je leven. Het is geld dat met liefde gegeven wordt en met dankbaarheid ontvangen. Denk aan een betaling van een klant die blij is met wat jij hebt bijgedragen, die jou gunt te ontvangen wat jij waard bent. Of aan geld dat je uitgeeft aan iets waar jouw hart een beetje van oplicht, waardoor elke euro voelt als een eerbetoon aan jezelf. 

Ongelukkig geld

Ongelukkig geld voelt anders. Zwaarder. Alsof er iets aan kleeft wat niet van jou is. Dat is geld waar strijd op zit, waar schuld op ligt, waar iets niet helemaal zuiver is. Bijvoorbeeld geld dat je krijgt van iemand die het eigenlijk liever niet geeft. Of geld dat je uitgeeft terwijl je voelt: ik doe dit om een leegte op te vullen. Denk aan momenten waarop je iets koopt, niet omdat je het echt nodig hebt, maar omdat je moe bent of eenzaam. Even is er opluchting. Even lijkt het iets te verzachten. Maar daarna voel je: dit bracht mij geen echte vervulling. Het was een pleister op een wond. Dat is ongelukkig geld.

Ook geld dat wordt vastgehouden uit angst is ongelukkig geld. Geld dat bevroren ligt. Dat niet mag bewegen, omdat er diep vanbinnen iets zegt: dit moet ik vasthouden, want straks is het op. Misschien leef je zelfs met voldoende middelen, maar blijft er innerlijk een tekortgevoel hangen. Dan leef je niet in overvloed, maar in armoedebewustzijn.

Hoe doorbreek je het patroon?

Je hebt nu gezien hoe diep de wortels van je geldpatroon kunnen gaan. De vraag is natuurlijk: wat kun jij hier en nu doen om het te doorbreken? Gelukkig sta je niet machteloos aan de zijlijn. Jij bent, zoals we dat zo mooi noemen, de “hekkensluiter”: degene die besloten heeft dat het zo niet langer gaat en dat dit patroon bij jou mag eindigen. Dat is een krachtige positie, al voelt het misschien zwaar. Hieronder geef ik je een aantal stappen die ik iedereen aanraad die hun financiële patroon systemisch wil kantelen:

Bewustwording: Breng jouw geldverhaal in kaart. 

Ga eens rustig zitten en schrijf voor jezelf jouw “geldlijn” op. Wat zijn terugkerende patronen in je financiën of werk? Wanneer heb je voor het eerst iets van geldstress of schaamte gevoeld? En welke gebeurtenissen in jouw familiehistorie horen daarbij? Misschien zie je dat jouw moeite om te sparen opvallend lijkt op hoe opa alles verloor in de oorlog. Of je realiseert je dat je jezelf altijd onderwaardeert, net als je moeder altijd deed. Noteer die inzichten. Bewust zien wat er is, zonder oordeel, is de allereerste stap naar verandering. 

Erkenning van je ouders. 

Dit kun je in gedachten doen of hardop als dat goed voelt. Erken wat je ontdekt hebt. Bijvoorbeeld: “Lieve papa, ik zie nu dat ik jouw angst voor tekort heb overgenomen. Ik begrijp waarom, je hebt zware tijden gekend. Dank je dat je me wilt beschermen, maar ik hoef die angst niet langer te dragen.” Of: “Beste oma, jij moest altijd klein blijven en ik voel dat ik dat ook doe uit loyaliteit. Ik eer jou, en ik neem nu mijn eigen plek in. 

Identificeer je overtuigingen en draai ze om.

Schrijf eens drie overtuigingen op die je over geld hebt, waarvan je aanvoelt dat ze je beperken. Bijvoorbeeld: “Ik mag niet meer hebben dan ik nodig heb” of “Ik ben slecht met geld” of “Rijke mensen zijn oppervlakkig.” Ga ze vervolgens één voor één bij langs en vraag je af: Is dit 100% waar? Of komt dit eigenlijk niet uit mij, maar uit mijn milieu/angst/verleden? Vervolgens formuleer je een nieuwe overtuiging die je liever wilt geloven, en die net zo goed waar zou kunnen zijn. 

Ten slotte: je bent niet alleen en het kan anders

Weet dat verandering mogelijk is, hoe lang je patroon ook al bestaat. Maar belangrijk: doe het stap voor stap en met zachtheid. Ik gun je van harte dat geld voor je mag stromen. 

Jouw geldpatroon is geen toeval, maar zoals je gelezen hebt een opstapeling van meerdere factoren. Je hebt gezien hoe energie, familiegeschiedenis, je plek in het systeem en oerangsten een rol spelen. Maar belangrijker nog: je hebt ontdekt dat je niet machteloos bent. Integendeel, je hebt een keuze. Elke dag opnieuw. Je mag je eigen grootsheid gaan leven, los van oude beperkingen. Dus laat je niets wijsmaken (behalve misschien wat je in dit blog hebt gelezen 😉)