Je voelt je uitgeput sinds je dat grote verlies hebt meegemaakt. Het is alsof iemand de stekker uit je energie heeft getrokken. Je hebt nergens zin in en alles kost moeite. Zelfs simpele dingen zoals opstaan, een boterham smeren of iemand terugbellen.

Misschien vraag je je af: waarom ben ik zó moe en leeg vanbinnen? Ben ik de enige die dit heeft? Weet dat je niet alleen bent. Lusteloosheid bij rouw komt vaak voor en is een normale reactie op diep verdriet.

Als je rouwt, krijgt niet alleen je hart maar ook je lichaam een klap. Verdriet laat krassen na op je ziel én put je lichamelijk uit. In dit blog bekijken we waarom rouw zo lichamelijk voelt en hoe het komt dat je je zo futloos voelt na een verlies.

Je leest wat er in je brein en zenuwstelsel gebeurt, waarom je energie weg is, en vooral: wat je kunt doen om hier doorheen te komen. We bespreken ook wanneer je hulp kunt zoeken. Hopelijk begrijp je daardoor beter waar je moeheid vandaan komt en kun je met meer zachtheid voor jezelf zorgen.

Waarom rouw zo lichamelijk voelt

Rouw is rauw, en je voelt het in elke vezel van je lijf. Veel mensen denken bij rouw vooral aan tranen en emoties, maar onderschat niet hoeveel het met je lichaam doet. Rouw zit in je cellen: je hele systeem reageert op het verlies.

Na een ingrijpend verlies komt je lichaam in een stressmodus. Wist je dat het overlijden van een dierbare bovenaan staat op de lijst van meest stressvolle gebeurtenissen in een mensenleven? Die extreme stress uit zich in je lichaam. Het is dan ook geen wonder dat rouw zoveel fysieke gevolgen heeft, zoals vermoeidheid, slapeloosheid en andere klachten.

Misschien schrik je van hoe moe of ziek je je voelt na een verlies. Sommige mensen rennen van de ene dokter naar de andere, op zoek naar een medische oorzaak, terwijl de werkelijke oorzaak rouwstress is.

Natuurlijk moet je bij ernstige klachten altijd naar een arts gaan, maar besef dat het verdriet een enorme impact heeft op je hele systeem. Je bent niet ziek of “gek” – je bent in rouw. Jouw lichaam rouwt mee, ook al kun je dat van buiten niet zien.

Ik hoor mensen vaak zeggen: “Ik ben zo moe. Ik kan niet meer. Het voelt alsof ik door modder loop.” En dat klopt. Rouw is niet iets wat je ‘even doet’. Het is letterlijk hard werken. Je hele systeem is aan het her-kalibreren. Aan het zoeken naar een nieuw evenwicht.

Rouw is een uitputtingsslag voor lichaam en ziel. Het is het moment waarop je oude ik sterft, en je nieuwe ik nog niet is geboren.

​​Wat gebeurt er in je brein en lichaam bij rouw?

Als je een groot verlies meemaakt, gaat je lichaam als het ware in de alarmstand. Er komen veel stresshormonen vrij, zoals adrenaline en cortisol, alsof je in gevaar bent. Je oerbrein merkt jouw verdriet en paniek op en schakelt je vecht-of-vlucht-mechanisme in om te overleven. Dit is een automatische reactie: je lichaam probeert je erdoorheen te helpen, maar daardoor sta je voortdurend “aan”.

De effecten van die stressreactie

Die stressreactie heeft allerlei effecten. Je hartslag en bloeddruk gaan omhoog en je spieren spannen zich continu aan. Je ademhaling zit hoog. Je spijsvertering raakt van slag. Bovendien blijft je lichaam alert, waardoor slapen moeilijk gaat – je valt slecht in slaap of slaapt licht en onrustig. Omdat echte rust uitblijft, raak je steeds vermoeider.

Je lichaam krijgt geen kans om op te laden. Als dit alarm te lang aanhoudt, put het je fysieke reserves uit. Je weerstand kan verminderen, waardoor je sneller verkouden of ziek wordt. Zelfs klassieke “rouwkwaaltjes” zoals een brok in je keel, druk op de borst of een steen in je maag komen hierdoor: intense emoties vertalen zich naar voelbare sensaties. Je lichaam vertelt als het ware hoe groot het gemis is.

Je zenuwstelsel op scherp

Ook je zenuwstelsel staat op scherp. Veel mensen merken dat ze sneller schrikken van geluid of zich sneller overweldigd voelen. Het is alsof je beschermlaag weg is. Elke prikkel – een dichtslaande deur, drukte om je heen – komt keihard binnen. Je bent continu op je hoede, alsof er elk moment nieuw gevaar kan komen. Dat gevoel van onveiligheid zorgt voor spanning en kost enorm veel energie. Je lichaam trapt tegelijkertijd op gas én op de rem. Geen wonder dat je je na een tijdje volledig uitgeput voelt.

Impact op je brein

Daarnaast heeft rouw impact op je brein. Verdriet en stress vergen veel van je denkvermogen. Je concentratie zakt in en je geheugen hapert. Het kan voelen alsof je met je hoofd in de mist loopt. Simpele dingen onthouden of besluiten nemen lukt niet goed. Je werkgeheugen kan minder aan dan normaal – en áls het je lukt je te concentreren, kost het dubbel zoveel moeite.

Daarom horen we vaak dat rouwenden zich voor langere tijd doodmoe en “er niet bij” voelen. Vergeetachtigheid en verwarring zijn normale verschijnselen. Je brein is namelijk druk bezig de klap van het verlies te verwerken, en daar gaat enorm veel mentale energie naartoe.

“Wat rouw zo zwaar maakt, is dat het je raakt op alle lagen. Je rouwt niet alleen om wat je bent kwijtgeraakt, maar ook om wie jij zelf was vóór het verlies.”

Lees verder na dit blok

Waarom ben ik zo leeg en moe?

Je vraagt je waarschijnlijk af of het wel normaal is dat je zó leeg en moe bent. Het antwoord is ja – dit is een normaal onderdeel van rouw. Alles wat we hierboven beschreven, draagt bij aan dat uitgeputte gevoel. Je lichaam staat onder hoogspanning en je emotionele pijn slurpt al je energie op. Daarnaast rouw je niet alleen om degene die je verloren bent, maar ook om wie jíj was vóór het verlies.

Je verliest ook een deel van jezelf

Na een groot verlies ben je nooit meer precies dezelfde. Je verliest als het ware een stuk van jezelf, je verloren ik. Die oude jij – de persoon die onbevangen in het leven stond voordat jouw wereld instortte – die ben je kwijt. Ook daarom kun je je zo leeg voelen: je bent jezelf opnieuw aan het uitvinden in een veranderde wereld.

Deze innerlijke leegte en lusteloosheid zijn dus normale reacties. Veel mensen die rouwen voelen zich alsof ze geen energie en geen zin meer hebben in dingen. Rouw kan in veel opzichten lijken op een burn-out of een depressie, omdat je moe bent, nergens plezier in hebt en het leven grauw aanvoelt. Maar het verschil is dat rouw voortkomt uit een verlies en de gezonde (hoe pijnlijk ook) verwerking daarvan. Met andere woorden: er is niets “mis” met jou – je bent aan het helen van een emotionele wond. Die diepe vermoeidheid en apathie is hoe je ziel en lichaam laten merken dat ze tijd nodig hebben om dit te verwerken.

Het is belangrijk om te weten dat je niet de enige bent die dit zo voelt. Heel veel mensen voelen zich leeg en afgevlakt na een overlijden of ander groot verlies. Er is niets vreemd of beschamends aan jouw reactie. Sterker nog, dat futloze gevoel is een signaal dat je rouw serieus genomen moet worden. Net zoals een lichaam energie nodig heeft om fysieke wonden te genezen, zo heeft jouw hele systeem energie nodig om deze emotionele pijn een plek te geven.

Rouw zit in je hele systeem

Rouw beperkt zich niet alleen tot jezelf; het raakt je hele familiesysteem. Vanuit het systemisch werk kijken we naar het grotere geheel: je familie, je achtergrond, de generaties voor jou. Soms voel je je verdriet zwaarder dan je op basis van één verlies zou verwachten. Dat kan komen doordat je onbewust oud verdriet met je meedraagt.

Misschien hebben je ouders of grootouders verliezen nooit goed kunnen rouwen. Die onvergoten tranen van vorige generaties kunnen als het ware in jou doorwerken. Hoe minder er vroeger gehuild mocht worden, hoe meer last jij nu kunt voelen. Rouw kan zo een familiereünie worden van verdriet: je huilt niet alleen om jouw eigen verlies, maar ook om pijn die al langer in het familiesysteem zat.

Deze systemische rouw kan maken dat je je extra moe en leeg voelt. Je draagt dan een last die groter is dan alleen jouw verhaal. Het zit letterlijk “in je cellen” opgeslagen. Zonder dat je het doorhebt, ben je misschien een oud stuk verdriet aan het verwerken, bovenop je eigen rouw. Dat is zwaar werk voor je lichaam en geest. Realiseer je dus dat lusteloosheid na verlies niet altijd alleen over díé gebeurtenis gaat, maar soms over veel meer. Ook dit beseffen kan helpen om milder naar jezelf te zijn.

Wanneer zoek je hulp?

Rouwen kost tijd, maar hoe weet je of jouw lusteloosheid nog binnen het normale valt? Voor iedereen verloopt het rouwproces anders. Een vuistregel: merk je na verloop van maanden dat er helemaal geen enkele verbetering of lichte opleving komt, dan kan extra hulp zinvol zijn.

Veel mensen voelen na enkele maanden langzaam heel kleine lichtpuntjes of momenten van iets meer energie. Blijf je echter na een half jaar of langer continu vastzitten in diepe uitputting en somberte, of wordt het juist erger, dan is het verstandig om met een professional te praten.

Als je het niet vertrouwt, check het!

Ook als je je zorgen maakt dat het misschien meer is dan rouw – bijvoorbeeld als je denkt aan depressie, of als je totaal niet meer kunt functioneren – neem dan contact op met je huisarts. Die kan samen met jou kijken wat je nodig hebt. Soms is gespecialiseerde rouwbegeleiding of therapie fijn en soms kan een steungroep helpen. Schaam je niet om hulp te vragen.onderweg.

Let ook op signalen zoals niet meer eten of slapen, of gedachten dat het leven geen zin meer heeft – dat zijn tekenen dat hulp inschakelen helpend kan zijn. Je hóeft dit niet alleen te dragen. 

Lees verder na dit blok

Wat helpt wel bij lusteloosheid in rouw?

Lusteloosheid bij rouw is heel begrijpelijk, maar het maakt je dagelijks leven wel lastig. Je zou het liefst weer wat kracht terugvinden – of op z’n minst de dag doorkomen zonder totale uitputting. Je kunt het verdriet niet zomaar wegnemen (en dat hoeft ook niet), maar er zijn wel manieren om jezelf te ondersteunen terwijl je rouwt. Hier zijn een paar tips die kunnen helpen:

Rust, ritme en ruimte:

Probeer een rustig dagelijks ritme aan te houden. Rouw is intens, dus forceer jezelf niet tot je oude tempo. Geef jezelf ruimte om niets te hoeven en voldoende rust om te herstellen. Plan pauzes in en wees niet bang om tijdelijk wat verplichtingen te schrappen. Simpele routines – opstaan, een warme douche, een lichte maaltijd op vaste tijden – kunnen houvast geven op dagen dat alles zinloos lijkt. Gun jezelf ook ruimte om te huilen of te mijmeren wanneer dat nodig is. Dit ritme, rust en ruimte-principe helpt je lijf en psyche om stap voor stap te herstellen.

Kom in beweging (op jouw tempo):

Hoe moe je je ook voelt, lichte beweging kan goed doen. Een korte wandeling in de buitenlucht, even de benen strekken of rustig fietsen kan je lichaam helpen spanning kwijt te raken. Beweging zet vastzittende stresshormonen om in actie en kan je geest tot rust brengen. Verwacht geen wonderen – je loopt die vermoeidheid er niet zomaar uit, maar het helpt wel herstellen. Regelmatig op een mild tempo bewegen (bijvoorbeeld dagelijks een ommetje) kan je energieniveau langzaam verbeteren. Bovendien kan de natuur troost bieden; een frisse wind of de zon op je gezicht kan nét iets van levendigheid teruggeven op een sombere dag.

Praat over wat je voelt:

Deel je verhaal en gevoelens met iemand die je vertrouwt. Praten lucht op. Of het nu een vriend, familielid of lotgenoot is – door woorden te geven aan je gemis, hoef je het niet in je eentje te dragen. Rouw kan een eenzaam proces zijn, maar je hoeft niet alleen te zijn met je verdriet. Zoek troost bij mensen die naar je luisteren zonder je gevoel weg te wuiven. Rouw is een uitreiking naar troost: je verdriet is in feite een roep om verbinding en begrip.

Verminder prikkels:

In rouw sta je zenuwstelsel al op scherp, dus probeer extra prikkels te beperken. Drukke feestjes, harde geluiden, volle agenda’s – ze kunnen nu snel te veel zijn. Kies voor prikkelarme omgevingen en activiteiten. Misschien vind je het fijn om in stilte een boek te lezen, te wandelen in een rustige omgeving of muziek te luisteren die je kalmeert. Zet sociale media en nieuws even uit als ze je onrustig maken. Schaam je niet om “nee” te zeggen tegen dingen die je energie kosten. Jouw systeem heeft nu baat bij eenvoud en stilte. Door de prikkeltoevoer te verminderen, geef je je overbelaste systeem de kans om tot rust te komen. Je zult merken dat je dan de weinige energie die je hebt kunt sparen voor wat echt nodig is.

Deze tips lossen je rouw niet op, rouw is geen probleem dat je hoeft op te lossen, maar ze kunnen het wel iets draaglijker maken. Probeer uit wat bij jou past, zonder druk. Ieder mens rouwt op zijn eigen manier; wat telt is dat jij vindt wat jou enige verlichting geeft.

Conclusie

Lusteloosheid bij rouw is niet raar, het is zelfs heel normaal. Jouw lichaam en geest zijn keihard aan het werk om een intense gebeurtenis een plek te geven. Zie het als een wond die van binnen aan het helen is: van buitenaf lijkt het misschien alsof je “niets doet” of stilstaat, maar intern gebeurt er van alles. Die vermoeidheid en leegte hebben een betekenis – ze dwingen je om rust te nemen en de pijn onder ogen te zien.

Probeer daarom niet te streng voor jezelf te zijn. Je ervaart dit niet omdat je zwak bent, maar omdat je iets of iemand verloren hebt die veel voor je betekende. Rouw is met recht een kras op je ziel. Het kost tijd om met zo’n wond te leren leven. Gun jezelf die tijd. Uiteindelijk is lusteloosheid in rouw een beschermend mechanisme: het vertraagt je, zodat je kan overleven na het ondenkbare.

Hoe donker het nu ook voelt, onthoud dat dit een proces is. Langzaam – heel langzaam – zul je merken dat je lijf en ziel zich aanpassen aan de nieuwe realiteit. De scherpste randjes van de pijn slijten, en beetje bij beetje kan er weer energie terugkeren. Er komt een dag dat je merkt dat je lach terugkomt, of dat je interesse in kleine dingen voorzichtig ontwaakt.

Tot die tijd: heb geduld en wees lief voor jezelf. Lusteloosheid bij rouw is zwaar, maar het is ook een teken dat je diep vanbinnen bezig bent met helen. 

Over de auteur: Katelijne Vermeulen

Mijn naam is Katelijne Vermeulen, geboren in Turnhout (België). Ik heb een brede academische achtergrond in Godsdienstwetenschappen en Filosofie. Ook ben ik al 40+ jaar docent. 

Mijn diepgaande interesse in de psyche van de mens bracht me naar het systemisch werk, waarin ik me jarenlang heb gespecialiseerd en ook al jaren professionals in opleid. 

In mijn blog deel ik mijn kennis en ervaring met je!